کلیسای وانک – آثار تاریخی اصفهان

کلیسای وانک یا کلیسای نجات دهنده مقدس (به ارمنی Սուրբ Ամենափրկիչ Վանք تلفظ: آمنا پرکیچ)،
نام کلیسایی است در محله جلفا (اصفهان)، که از نام کلیسای «سورپ آمنا پرکیچ وانک» جوغا در نخجوان گرفته شده‌است.
این کلیسا از کلیساهای تاریخی ارمنی‌های اصفهان می‌باشد و در زمان شاه عباس دوم ساخته شده‌است.
وانک در زبان ارمنی به معنی صومعه است.

آراکل داوریژتسی توصیف کاملی از وقایع این دوران را به شرح ذیل بازگو کرده‌است:

پس از خروج از ایروان، شاه عباس دستور داد سپاهیانش عقب‌نشینی کنند
و تمامی شهرها و روستاهای سر راهشان را تا مرزهای ایران ویران سازند
تا به این ترتیب مانع از تعقیب سریع سپاهیان عثمانی شوند.

آن‌ها به هر شهر و روستایی که می‌رسیدند خانه‌ها را ویران می‌کردند، مزارع را آتش می‌زدند،
دام‌ها را هلاک می‌ساختند و ساکنان آنجا را وادار به ترک خانه‌هایشان می‌کردند و آنان را کوچ می‌دادند.

هر کس در مقابلشان ایستادگی می‌کرد و حاضر به رفتن نمی‌شد یا اینکه توان رفتن نداشت محکوم به مرگ بود.
بدین ترتیب، سپاهیان شاه عباس اکثر شهرها و روستاهای ارمنی‌نشین
واقع در دشت آرارات را ویران کردند و سکنهٔ آن مناطق را به مقصد ایران با خود همراه ساختند.

هنگامی که این جمیعت به واغارشاپات رسیدند به شاه عباس خبر رسید
که دسته‌ای از سپاهیان عثمانی در حال نزدیک شدن به آنان هستند.

شاه عباس که می‌دانست با این جمیعت انبوه از مردم بی دفاع نخواهد توانست
در برابر این سپاهیان بایستد و بجنگد به سرداران لشکرش دستور داد که دسته‌های مردم را با سرعت بیشتری حرکت دهند؛
بنابراین، آن تعداد از جمیعت که قادر به حرکت نبودند، از جمله پیران و بیماران و کودکان،

ناگزیر ماندند و پر واضح است که به چه سرنوشتی گرفتار آمدند.
بالأخره، شاه عباس به همراه جمعیت مهاجر ارمنی به جلفا رسید.

اکنون باید از رودخانهٔ ارس عبور می‌کردند. دوباره به شاه عباس خبر دادند که سپاه عثمانی به نخجوان رسیده‌است.
با شنیدن این خبر شاه عباس که می‌دانست فرصت زیادی ندارد به سپاهیان خود دستور داد
تا مردم را وادار به عبور هر چه سریع تر از رودخانه کنند.

رودخانه خروشان بود و خطرناک و مردم یا باید عبور می‌کردند
یا در آنجا منتظر رسیدن قشون عثمانی می‌ماندند
که در آن صورت مرگشان حتمی بود. به ناچار عبور از رودخانه را انتخاب کردند.